Rachunek kosztów działań ABC. Na czym polega metoda ABC?

Coraz większą popularność na rynku zdobywa rachunek kosztów działań – zwany krótko ABC. Jego zastosowanie nie ogranicza się wyłącznie do obliczania jednostkowego kosztu produktu (usługi), ale sprawdza się też w innych przypadkach (np. w gospodarce materiałowej, w CRM). W tym miejscu postaramy się przedstawić w skrócie charakterystykę modelu ABC.

Na czym polega metoda ABC?

Wg popularnej definicji metoda ABC (rachunek kosztów działań) jest metodą rozliczania kosztów pośrednich, które spowodowane są działaniami i procesami niezbędnymi do wytworzenia i sprzedaży produktów i usług. Realizacja działań wymaga zużycia określonych zasobów, co wiąże się z ponoszeniem wydatków na ich nabycie i generuje koszty. Rachunek kosztów działań służy do dostarczenia informacji do planowania, zarządzania i kontroli oraz kierowania przedsiębiorstwem w celu doskonalenia procesów, produktów i usług, eliminowania strat oraz osiągania operacyjnych i strategicznych celów firmy.

Podstawą metodologii ABC są następujące założenia:

• zasoby organizacji zużywane są przez działania wchodzące w skład procesów gospodarczych, a nie przez produkty lub komórki organizacyjne;
• działania wchodzące w skład procesów gospodarczych wykonywane są w celu wyprodukowania wyrobów lub świadczenia usług;
• zasadnicza część kosztów pośrednich nie zależy od wolumenu produktów, lecz zmienia się z intensywnością wykonywanych działań.

Jak wykonać rachunek metodą ABC? Etapy postępowania w opracowywaniu rachunku kosztów działań to:

• Identyfikacja istotnych działań w firmie

Zgodnie z filozofią metody ABC to nie produkt jest odpowiedzialny za powstawanie kosztów, ale określone działania. Dlatego należy określić listę działań, które staną się niejako obiektami kosztowymi i które w sumie będą składały się na odpowiednie procesy.

• Ustalenie kosztów działań (tzw. cost pool)

Każde działanie wyodrębnione w poprzednim etapie musi być wycenione, musi być mu nadana odpowiednia, jak najbliższa rzeczywistości wartość. W pierwotnej formie metoda ABC nie proponowała łatwych rozwiązań w tym zakresie, dopiero pojawienie się jej odmiany – Time Driven ABC zmieniło ten fakt. TD ABC opiera się na wykorzystaniu czasu trwania każdego działania, co pozwala na ich ułatwioną wycenę i osiągnięcie dodatkowych korzyści, które będą opisywane w dalszej części opracowania.

• Identyfikacja nośników kosztów (tzw. cost drivers)

Wyodrębnione w pierwszym etapie działanie muszą mieć przyporządkowane odpowiednie jednostki pomiaru będące jednocześnie kluczami, w oparciu o które nastąpi rozliczenie kosztów działania na produkty bądź też usługi. Właściwy dobór takich kluczy to fundament uzyskania satysfakcjonujących wyników.

• Rozliczanie kosztów działań

W ostatnim etapie należy określić w jakim stopniu dany produkt lub usługa obciąża poszczególne działania. Na podstawie tego i określonych w poprzednim etapie cost driver’ów koszty zostaną ostatecznie rozliczone na asortyment firmy.